خبر برگزاری دوباره جشنواره یادگار بعد از هفده سال بسیاری از فیلمسازانی را که در دوره های پیش جشنواره شرکت کرده بودند یا از دیدن فیلم های جشنواره تاثیر خوبی گرفته بودند، بسیار خوشحال کرد. یکی از کسانی که با خوشحالی از برگزاری جشنواره استقبال کرد و از طریق انجمن صنفی کارگردانان سینمای مستند که مسئولیت ریاست هیات مدیره آن را برعهده دارد، کمک زیادی به بهتر برگزار شدن جشنواره کرد ، بابک بهداد است. کارگردان موفقی که با مستند “بهارستان ،خانه ملت” در بخش مستندهای بلند جشنواره حضور دارد.
با بابک بهداد درباره جشنواره به گپ و گفت نشسته ایم.
او درباره برگزاری مجدد این جشنواره پس از سالها ابراز امیدواری کرده و میگوید:
شنیدن برگزاری دوباره جشنواره میراث فرهنگی یادگار خبر مسرت بخشی است. جای خالی این جشنواره تخصصی میراث فرهنگی ایران در این سالها که گذشت بسیار حس میشد. مستندسازان ما فیلمهای مهمی با موضوعات میراث فرهنگی ساخته بودند و این آثار باید در قالب یک جشنواره مرتبط با این موضوعات دیده و بررسی میشد.
او معتقد است ایران کشوری با قدمت چند هزارساله و اقوام گوناگون است که مباحث بسیار وسیعی را در زیرمجموعه مسائل مرتبط با میراث فرهنگی در برمیگیرد؛ و همین باعث شده تا در این سالها که جشنوارهای برگزار نشده بود خلأ بزرگی حس شود.
بهداد میگوید: مشاهده اکثر آثار مرتبط با میراث فرهنگی در کنار یکدیگر در جشنوارهای با این مضمون بیشک سبب ایجاد یک جریان فرهنگی و حافظه فرهنگی برای این سرزمین خواهد شد. آثاری که بیشتر آنها از دریچه نگاه و دوربین مستندسازان دغدغهمند این حوزه ساخته شده است و البته با نگاهی به تاریخ مستندهای مرتبط با مفاهیم میراث فرهنگی در ایران طی سالهای طولانی افرادی چون فریدون رهنما، ابراهیم گلستان، محمدرضا اصلانی، فرهاد ورهرام، حمید سهیلی،منوچهر طیاب و مهوش شیخالاسلامی و در نسل جوانتر مستندسازان افرادی چون ارد عطارپور، پژمان مظاهریپور، علی ولدبیگی و حسن نقاشی و برخی دیگر از همکارانمان با شور و علاقه و دغدغهمندی بسیار در ساخت چنین آثاری همواره پیشقدم بودهاند.
این مستندساز همینطور درباره آشناییاش با قزوین و انتخاب این شهر بهعنوان بستر برگزاری جشنواره یادگار میگوید:
قزوین سرزمینی است که تاریخچه و قدمت تاریخی بسیاری دارد و سالها شاهراه اقتصادی جاده ابریشم از شرق به غرب بوده است. سرزمینی که مکان های تاریخی بسیاری همچون قلعه الموت، دریاچه اوان، کاخ چهلستون، مسجد جامع عتیق و کلیسای کانتور و… را داراست و بزرگترین پایتخت خوشنویسی ایران است. فکر میکنم هر مستندسازی لازم است که این اماکن و بناهای تاریخی را بشناسد و از نگاه خود به ثبت آن اقدام کند.
من فیلمی درباره الموت و دریاچه اوان برای شبکه مستند ساختهام و فکر میکنم استان قزوین جزو یکی از قلههای مهم میراث فرهنگی ایران عزیز ماست.
بهداد که در دوره های پیشین جشنواره با فیلم “ارگ بم” حضور داشته ،درباره «بهارستان؛ خانه ملت» که تولید مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی است و در این دوره حضور دارد، توضیح میدهد:
این فیلم درباره محوطه بهارستان است که شامل تاریخ پیدایش میدان بهارستان و مسجد و مدرسه سپهسالار و اتفاقات اجتماعی و سیاسی آن منطقه است که از دوره قاجار تا دوره انقلاب اسلامی ایران را شامل میشود و اتفاقات مهم در این دوره تاریخی در ایران را به نمایش در آورده است؛ از ترور ناصرالدینشاه تا انقلاب مشروطه و نهضت ملی نفت و … «بهارستان خانه ملت» بخشی از تاریخ سیاسی و اجتماعی و فرهنگی مردم ایران است.
بهداد در ادامه گفت و گو درباره ارتباط بین کارگردان و سوژه در فیلمهای قومنگارانه میگوید: در این نوع از مستندسازی فیلمساز به نوع زیست و زندگی مردم یک منطقه، تاریخ و زبان و آیینها و آداب و پوشش مشاهده و دقت عمیق دارد و باید در مرحله اول یک تعامل درست و انسانی بین مستندساز و مردم صورت بگیرد.
مستندساز باید با مردم این منطقه زندگی کرده باشد و نتیجهاش میشود فیلمهایی که علاوه بر ثبت دنیای درونی و عاطفی و مناسک و آئینهای یک قوم ، میتواند تحقیقاتی ماندگار که به شکل یک دایره المعارف برای تدریس و امور تحقیقاتی دانشگاههای علوم انسانی و اجتماعی مورداستفاده قرار بگیرد.
او معتقد است؛ هویت ما جستجو در تاریخ و فرهنگ ماست و اگر نتوانیم آنها را حفظ کنیم و یا ارتقا بدهیم و نسبت به آنها بیتفاوت و غیرمسئول باشیم، اگر نتوانیم معماری بومی و موسیقی فولکلور که در روستاها و شهرهایشان هست را حفظ کنیم ،اگر حواسمان به آیینها و رسوم و صنایعدستی و زبان و پوشش و… نباشد هویتمان را از دست خواهیم داد. اکنون دچار یک بحران فرهنگی و یک آشفتگی فرهنگی شدهایم ببینید چه بر سر روستاهای ایران آمده؟ انبوهی از مکعبهای سیمانی و شبیه هم بدون هیچ اثری از زیباشناسی بومی آن منطقه، همه شبیه به هم. بعد مشکلات دیگر نمایان میشود ،مشکلات اجتماعی و فرهنگی و اقتصادی و مهاجر، بعد به دنبال گسترش صنعت گردشگری در ایران میرویم! و همه اینها به عقیده من برمیگردد به اینکه ما بتوانیم میراث فرهنگی خودمان را حفظ کنیم.
او ادامه می دهد: به عقیده من این جشنواره میتواند همه این آسیبها و مشکلات را منعکس کند و زنگ خطری را بیخ گوشمان به صدا دربیاورد. برای همین باید جشنواره یادگار در دوره بعد بزرگتر و منسجم تر برگزار شود که برای حفظ فرهنگ و میراث فرهنگی ما بتواند تأثیرگذار و جریانساز باشد.
کاملا با دیدگاه آقای بهداد در مورد نقش، کارکرد و اهمیت جشنواره میراث فرهنگی یادگار موافقم وامیدوارم از فردای اختتامیه تا دور بعدی جشنواره، دبیرخانه یادگار فعال باقی بماند.